Necati Cumalı Kimdir? Biyografi Sayfası

Necati Cumalı, 13 Ocak 1921 senesinde Yunanistan sınırları içinde bulunan o dönemin Rumeli Vilayet-i Celilesine (Manastır’a) bağlı ve Cuma beyleriyle ünlü olanCuma kazasında dünyaya geldi. Altı çocuklu ailenin en büyük evladı idi. Ailesi 1923 Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi kapsamı içinde Türkiye’ye göç ederek İzmir’in Urla beldesine yerleşti.

Ortaöğrenimini 1938’de İzmir Atatürk Lisesi’nde bitirdiktan sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne giren Necati Cumalı’nın ilk şiiri, 1939 senesinde Urla Halkevi Dergisi olan “Ocak”‘ta “A. N. Acar” ismiyle yayımlandı. Sanatsal değere sahip ilk şiiri ise 1940’ta Varlık dergisinde “Netice” ismiyle yayımlandı. Orhan Veli Kanık, Oktay Rıfat, Cahit Sıtkı Tarancı ve Nurullah Ataç gibi önemli edebiyatçılarla tanıştı ve onların etkisiyle şiirine yön verdi. Çocukluğundan başlayarak yaşamında bulunan hadiseleri şiirlerinde konu edindi. Yüksek öğrenimini 1941’de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde bitirdi.

1941-1942 senelerı içinde Ankara’da Toprak Mahsulleri Ofisi’nde çalıştıktan sonra askerlik görevi sebebiyle Ezine’ye gitti. İlk kitabı “Kızılçullu Yolu” 1943’te yayımlandı. Askerlikten döndüğü 1945 senesinde Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nde çalışmaya başladı. Askerliği sırasında yazdığı şiirleri aynı yıl ”Harbe Gidenin Şarkıları” adıyla yayımladı. 1945’ten bu yana Ulus gazetesi sanat sayfası, Varlık, Ülkü, Ankara gibi dergilerde sürekli olarak olarak şiirleri yayınlandı. Yayınlanan ilk hikayesi, 1945 senesinde Yücel dergisinin paylaşımı yaptığı “Aysız Geceler” oldu. Ulus gazetesinde şiirlerin bunun yanında hikaye bölgesindeki ilk denemelerini yayımlamayı sürdürdü. Bir süre Ankara’da Cahit Sıtkı Tarancı ile aynı evi paylaşımı yaptı. 1949 senesinde sahnelenen “Boş Beşik” adlı oyunu ile dikkat çekti.

1949 senesinde Ankara’daki görevinden ayrılarak İzmir’e gitti. 1957’ye kadar Urla ve İzmir’de avukatlık ve memurluk yaptı. Güzel Aydınlık, İmbatla Gelen, Güneş Çizgisi adlı şiir kitapları ve “Yalnız Kadın” adlı hikaye kitabı İzmir’de iken yayımlandı. 1955’ten sonra şiir, hikâye, roman çalışmalarını birlikte sürdürdü. Urla ve çevresine ait gözlemleri, avukatlık senelerında karşı karşıya geldiğı olaylar ve baktığı davalardan edindiği izlenimlere eserlerine şekil verdi. Bilhassa Ege yöresindeki kasaba ve kırsal kesim bireylerinın problemlerinin işledi. İlk hikâye kitabı “Yalnız Kadın”, 1955’te yayımlandı. 1956’da İzmir’de “Ara Tiyatro”‘yu kurdu ve yöneticiliğini üstlendi. 1957’de “Değişik Gözle” kitabıyla Sait Faik Abasıyanık Hikâye Armağanı’nı kazandı. O yıl avukatlığı bırakarak kendi olanakları ile Paris’e gitti.

1957-1959 senelerı içinde Türkiye’nin Paris Büyükelçiliği Basın Ataşeliği’nde çalıştı. Paris senelerı “Aşk Duvarı” ve “Zorla İspanyol” gibi bazı oyunlarına ve kimi hikayelerine kaynaklık etti. 1959’da “yaşamını edebiyat adamı olarak kazanma” kararıyla yurda döndü; İstanbul’a yerleşti. 1959 – 1963 senelerında İstanbul Radyosu’nda redaktörlük yaptı. İlk romanı “Tütün Zamanı”, 1959’da tefrika edildi.

1960 senesinde hariciyeci Berin Teksoy ile evlenen Necati Cumalı, 1963’ten sonra yaşamını roman ve oyun yazarlığı ile sürdürdü. Eşinin işi sebebiyle 1963-1965 zamanında Tel Aviv ve Paris’te bulundu. Necati Cumalı’nın yazdığı bazı yazılar sebebiyle 1966’da eşi Berin Hanım görevinden alınınca İstanbul’a yerleştiler. 1967’den bu yana Makedonya, ABD, Sovyetler Birliği, Bulgaristan İran, Yunanistan, Almanya, Çekoslovakya, Finlandiya’ya yurtdışı geziler yaptı. Bu geziler eserlerinin oluşmasında etkili oldu.

1970 senesinde ”Makedonya 1900” öyküsü ile 2. kez Sait Faik Hikaye Armağanı’nı, ”Yağmurlu Deniz” adlı kitabıyla TDK 1969 Şiir Ödülü’nü, ”Dün Neredeydiniz” adlı oyunuyla Kültür Bakanlığı 1981 Tiyatro Ödülü’nü, ”Tufandan Önce” kitabıyla 1984 Yeditepe Şiir Armağanı’nı, ”Viran Dağlar” romanı ile 1995’te Orhan Kemal Roman Armağanı, Yunus Nadi Roman Ödülü ve Ömer Asım Aksoy Ödülü’nü kazandı. Türk tiyatrosuna katkılarından dolayı kendisine 2000 senesinde Tiyatro Yazarlar Derneği aracılığıyla ”Onur Ödülü” verildi.

Necati Cumalı, 10 Ocak 2001 tarihinde yakayı ele verdiğı karaciğer kanserinden kurtulamayarak İstanbul’da vefat etti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı’na toprağa verildi.

Ölümünden sonra 2001 yılı “Şiir Büyük Ödülü”’ne değer bulundu ve ödülü eşi Berin Cumalı’ya sunuldu. Urla’da çocukluğunu geçirdiği ve “Anı ve Kültür Evi” olarak ziyarete açılmış İstanbul’un Beşiktaş beldesinde Vişnezade Şairler Parkı’na heykeli dikilmiştir Urla’da her sene 10 Ocak’ta anılmaktadır.

Necati Cumalı Eserleri – Kitapları

Öyküleri

1954 Yalnız Kadın