Muallim Naci, 1850 senesinde İstanbul’da dünyaya geldi. Asıl adı Ömer’dir. Babasının ölümü üzerine dayısının yanına Varna’ya giden Muallim Naci, medrese öğrenimi gördü. Varna Rüştiyesi’nde öğretmenlik yaptı. Sait Paşa’nın özel kâtibi olarak Rumeli ve Anadolu’nun bir çok kentini dolaştı. İstanbul’a geldi. Memuriyetten istifa etti.
Tercüman-ı Hakikat gazetesinde edebiyat sayfasını yönetmeye başladı. Başka gazetelerde çalıştı. Galatasaray Lisesi ve Mekteb-i Hukuk’ta edebiyat öğretmeni olarak çalıştı. Yaşadığı zamanda, Recaizade Mahmut Ekrem ekolüne karşı klasik edebiyatı savundu. Aruzu ustalıkla kullandı.
Muallim Naci, Servet-i Fünûncuları etkiledi. Şiirinin yanında edebiyat tarihi ve sözlük çalışmalarıyla da ilgi çekti. Ünlü bir üstattı.
13 Nisan 1893 tarihinde vefat eden Muallim Naci, II. Mahmut Türbesi haziresine gömüldü.
Fatih beldesinde, Karagümrük ile Balat bölgeleri içinde, Muallim Naci adını taşıyan bir ilköğretim okulu bulunmaktadır.
Muallim Naci Eserleri
Muallim Naci Şiirleri
Terkib-i Bend-i Muallim Naci
1883 Ateşpare
1884 Şerâre
1885 Fürûzan
1889 Sümbüle
Eleştiriler
1887 Muallim
Anı
1885 Medrese Hatıraları
Oyun
1909 Heder (ölümünden sonra)
Sözlük
1891-1978 Lügat-ı Naci
Muallim Naci Mektupları
1884 Muhaberat ve Muhaverat
1884 Şöyle Böyle
1886 Mektuplarım
Muallim Naci Araştırmaları
1890-1986 Osmanlı Şairleri
1890-1984 İstilahât-ı Edebiyye
1890 Esâmi
