Reşat Nuri Güntekin Kimdir? Biyografi Sayfası

1927’ye kadar Bursa ve İstanbul’da çeşitli okullarda Fransızca ve Türkçe öğretmeni ve müdür olarak görev yapan Reşat Nuri Güntekin,  görev aldığı okulların bazıları Bursa Sultanisi, İstanbul Beşiktaş İttihat Terakki Mektebi, Fatih Vakf-ı Kebir Mektebi, Akşemseddin Mektebi, Feneryolu Murad-ı Hâmis Mektebi, Osman Gazi Paşa Mektebi, Vefa Sultanisi, İstanbul Erkek Lisesi, Çamlıca Kız Lisesi, Kabataş Erkek Lisesi, Galatasaray Lisesi ve Erenköy Kız Lisesi’dir. 1927’de Erenköy Lisesi’nden yeni mezun olan öğrencisi Hadiye Hanım ile evlendi.

Öğretmenlik mesleğinin bunun yanında edebiyatla uğraşan Reşat Nuri Güntekin, Halit Ziya Uşaklıgil’in eserlerinden aldığı ilhamla hikâye yazma hevesi duymaktaydı. Daha sonra tiyatro edebiyatını benimseyerek bir tiyatro yazarı olmak için uğraştı. Yazı yaşamına I. Dünya Savaşı sonlarında başladı. Başlangıçta “Eski Ahbap” (1917) gibi uzun hikayeler, “Hançer”(1920) ve “Eski Rüya” (1922) gibi sahne eserleri, “Gizli El” (1924) gibi romanlar yazan, tiyatro eleştiri ve incelemeleri yayınlayan Reşat Nuri, Çalıkuşu adlı romanının 1922’de Vakit Gazetesi’nde tefrika edilmesiyle şöhrete kavuştu.

1931 senesinde maarif müfettişi oldu ve bu arada Dil Heyeti ile birlikte bazı çalışmalarda bulunan Reşat Nuri Güntekin, Anadolu’yu baştan başa dolaşmasına neden olan müfettişlik görevi aracılığıyla ülkenin gerçeklerini yakında zamandan görme ve tanıma imkânı buldu.

1939 senesinde ise Çanakkale milletvekili olarak TBMM’de bulundu. Bu görevini 1946’ya kadar sürdürdü. 1941’de tek çocuğu olan kızı Ela dünyaya gözlerini açtı.

Reşat Nuri Güntekin, 1947’de, Cumhuriyet Halk Partisi’nin Ankara’da yayımlanan Ulus gazetesinin İstanbul kolu olan Memleket gazetesini çıkardı. Güntekin ardından müfettişlik görevine geri döndü ve 1950’de Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Türkiye temsilciliği ve öğrenci müfettişliği görevleriyle Paris’e gitti. Paris kültür ataşeliği yaptı. 1954’te ise yaşından dolayı bu görevden ayrılmak zorunda kaldı.

Reşat Nuri Güntekin, emekliliğinden sonra bir süre İstanbul Şehir Tiyatrosu edebi heyeti kullanıcı hesabı yaptı. Güntekin’e Akciğer kanseri teşhisi konulduktan sonra nasıl tedavi edileceği için Londra’ya gitti ve orada hastalığına yenik düşerek öldü. 13 Aralık 1956 tarihinde Karacaahmet Mezarlığı’na gömüldü.

Levent’te oturduğu sokağa Çalıkuşu ismi, Kadıköy’de ve İzmir’de bir ilköğretim okuluna ve Fatih’te bir tiyatro sahnesine Reşat Nuri Güntekin ismi verilmiştir.

Reşat Nuri Güntekin, öykü, roman ve oyunlarıyla edebiyatımızda önemli bir yere sahiptir. Kahramanları genelde tek yönlüdür. Olay kahramanlarını çevreyle birlikte verir.

Anadolu insanını iyi tanıdığını eserlerinden anlaşılır. Bazı eserlerinde genç cumhuriyetin toplumsal ideallerini işlemiştir. Reşat Nuri Güntekin eserlerine konuşma dilinin zenginliğini zorlanmadan yansıtır.

Bütün romanlarının tiyatro halinde senaryoları olduğunu söyleyen Reşat Nuri, Hikmet Feridun ile yaptığı bir konuşmada çalışma metotlarıni şöyle açıklar:

“Roman ve hikâye yazarken konunun evvela asıl canlı noktası, amudi fıkarisi (belkemiği) gelir. Bu amudi fıkaridir ki bana yazmak arzusunu verir. Bunun yanı sıra bir bir vak’a olur, beni alâkadar eden bir vak’a.. Lakin çok kere pek alakadar olduğum insan tipi. (Şu vak’ayı yahut şu insanı, şu tipi yazayım) derim. Bu suretle eserin iki adımı atılmış olur. Mevzu pek iptidai bir biçimde düşüncesime gelir. Hiçbir zaman hemen derhal bu mevzunun planını yapıp da yazmaya başladığım vaki değildir. Bulduğum mevzu zihnimde bir köşeye atarım. Onun francala hamuru gibi kendi kendine kabarması için uzun müddet bırakırım. Çok defa aradan bir çok senelerin geçtiği de vakidir. Bu müddet zarfında mevzuya bazı ilaveler yaparım. Bazı kısımlarını tayyederim, atarım, çıkarırım. Vakaları retuş ederim. Tipleri develope ederim (geliştiririm).. Yazma işine başladığım zaman da çok muntazam çalışırım. Romanın sonunu nasıl bitireceğimi tayin etmeden yazıya başlamam. Evvela umumi bir şema yaparım. Lakin eser halen definitif (kesin, belirli) olmamıştır. Ortada şahıslar mevcuttur, vakalar mevcuttur, eserin ana hatları mevcuttur. Lakin yazmaya başladıktan sonra şahıslar ekseriyetle hüviyetlerini değiştirirler, evvelce hiç düşünmediğim vak’alar, yeni şahıslar gelir. (Muhit dergisi, 1933; anan: Muzaffer Uyguner, Reşat Nuri Güntekin, Ağustos 1967) Kişilerine sevgiyle sokulan bir romancıdır Reşat Nuri. Genelde onların gerçek yaşamlarındaki en belirgin detaylarını yitirmeden yansıtmaya çalışır. Gözlem kabiliyeti yaşama çok geniş bir perspektiften bakma imkânını sağladığı için romanları geçiş dönemi yaşayan ülkemizden “insan manzaraları” çizme başarısına ulaşmıştır.”

Reşat Nuri Güntekin Eserleri (Bazıları)