İbn Heysem, 965 senesinde Basra’da dünyaya geldi. Asıl büyük incelemelerinı Fatimilerden El-Hakim zamanında Mısır’da yapan Heysem, 1040 senesinde Kahire’de öldü. İbn Heysem, büyük bir fizikçi olduğu kadar matematikçi ve filozoftu, ışık konusu idrak ruhiyatındaki incelemeleri onu şüpheciliğe götürdü.
Işık konusuna ilişkin olan Kitab-ül-menazır’ı yalnız Doğu’da değil, ardından bir çok Latince çevirileriyle Batı’da Roger Bacon ve Witello’nun fizik incelemeleri üzerinde etki yapmıştır. Eskilerin sandığı gibi ışığın gözden çıkıp eşyaya gitmek suretiyle görme fiilinin olmadığını, tam tersine eşyadan bize ışığın gelmesiyle gördüğümüz (s: 270) öngörüsünü yerleştirdi. Gözün ilk ilmi tavsifini yapan odur. Seleflerinden fazla daha ilme ve gerçeğe yakın olan bir görme telakkisi vardı. Hava içinde kırılma olayına ilişkin dahice araştırmalar yaptı. Tek ve çift gözle görmeyi tefsir eden bilimsel açıklamalar verdi. Karanlık bir odayı ışığın davranışlarını inceleme incelemelerinda ilk kez kullandı. İbn Heysem’in Kitab-ül menazır’ı sonradan Kemaleddin Ebu’l Hasan Farisi aracılığıyla şerh edilmiş ve tamamlanmıştır. Onun çalışmaları özellikle üstadı aracılığıyla temelleri atılmış olan küresel bir yüzeyde kırılma ve yansıma, karanlık oda vb. deneyleridir.
İbn Heysem’in Orta Çağ’da Latinceye çevrilmiş bir çok eseri mevcuttur. Enrico Narducci’nin eseri (1871’de İtalyanca yayımlanmış) bu çeviriler ile ilgili zengin bilgi verir. Büyük Batı fizikçilerinin yetişmesinde bu çevirilerin doğrudan doğruya etkisi olmuştur. Roger Bacon, onu üstad diye tanımakla birlikte bazı noktalarda aşmaya çalışır. Lakin John Pecckam’ın (1813-1874) Perspectiva communis’i İbn Heysem’in yetersiz bir özetinden başka bir şey değildir.
Witello da üstadını asla aşmış değildir. Bütün incelemeleri İslam aliminin uğraştığı hadiselerin sınırını geçmediği gibi yöntemine de hiçbir yenilik getirmemiştir Bunun yanında onlar Batıda modern fizik incelemelerina başlangıç sayılabilir. Alimin bir de Menazil-ül-hikme adlı eseri mevcuttur ki burada çekimden, sukut hadiselerinden, yoğunlaşma ve havanın yoğunluğundan söz eder. New York Üniversitesinden Draper’e göre İbn Heysem’de evrim düşüncesinin ilk tohumları sezilmektedir.
