Hugo Grotius, 10 Nisan 1583 senesinde Hollanda’da dünyaya geldi. Hukuk alanında, Descartes bilgi felsefesiyle modern düşünce yönünden ne kadar önemliyse, o kadar önemli olan Grotius, Descartes’ın bilgi alanında gerçekleştirdiği şeyi, hukuk alanında yapmıştır.
Başka bir deyişle, nasıl ki modern felsefenin kurucusu olan Descartes, kuşku yoluyla bilgiyi teolojik-skolastik tasalluttan kurtararak özneden yola koyulduysa, aynı biçimde Grotius da hukuku, Tanrı iradesi karşısında bağımsız ve nesnel bir kurum olarak öne sürmüştür.
Hugo Grotius’un ortaya attığı ve bugün de halen Uluslararası Hukuk alanında yürürlükte olan en önemli ilke ” açık denizlerin serbestliği” ilkesidir.
Doğal hukuk kendisini gerçekleştirebilmek için reel bir güce, devlet gücüne muhtaçtır; bundan dolayı devleti kendisinden önce ve varoluşunun nedeni olan hukuku korumak ile yükümlüdür; devlet, hukukun koruyucusu ve garantisidir. Ona göre Machiavelli’nin tersine, hukuku yaratan devlet değil, devleti yaratan hukuktur.
Doğal yasa anlayışının ortaya çıkmasında en önemli neden olan ahlaki kuşkuculuğu çürütmek Hugo Grotius’un da amacıydı. O, Savaş Etik Tarihindeki Temel “Doğal Yasa” Anlayışları Ve Bu Anlayışlardaki Dini Unsurlar ve Barışın Yasası Üzerine adlı eserinde ülkeler arası ilişkilerde, bi hayli fazla varolan ahlaki kuşkuculuğun giderilmesiyle alakalı görüşler ortaya koymuş,ülkeler arası barışı sağlamak maksadıyla ahlaki bir çerçeve sunmaya çalışmıştır. Grotius, kendinden öncekiler gibi, doğal yasanın, aklı kullanmakla keşfedilebilecek kurallar kümesi şeklindeki tanımını benimsemiştir. Bunun yanında, onun anlayışında iyinin hakka önceliğinden, hakkın iyiye önceliğine geçilmiş görünmektedir.
Grotius’un bu alana yaptığı en önemli katkı doğal yasayı insan haklarıyla alakalı teoriye dönüştürmesidir. Dolayısıyla, onun öğretisi bireysel insan haklarını esas almaktadır. Nitekim o, ahlak alanını, bir bireysel haklar topluluğu olarak görmüş, hukukun bu tür hakların teorisi olarak anlaşılabileceğini belirtmiştir. Bu durumda, Grotius’a göre, bir hak, birinin ahlaki bir niteliğidir. Bu ahlaki nitelik, ahlaki eylemleri olabilecek kıldığı için, bir tür ahlaki güç veya ahlaki bir kapasite olarak anlaşılabilir. Ahlaki niteliğe sahip olan birey özgür, bağımsız ve ahlaki anlamı olan biri olma özelliğini taşır. Bu görüşlerin, birey-toplum ilişkisi yönünden iki önemli sonucu mevcuttur. Birisi, ahlaki insani ve sosyal içerikli yükümlülükler olarak değil, bireysel ağırlıklı, gönüllü muameleler ve bağımsız fiiller olarak anlaşılmaktadır. Diğeri, bireylerin ayrılığı ve farklılığı ahlaki açıdan manalı hale gelmektedir.Bize göre, Grotius’un doğal yasa anlayışına yapmış olduğu minimum yukarıda ifade edilen katkı kadar önemli olan bir diğer katkı daha mevcuttur. Grotius ateist değildir. Bunun yanında, o, Tanrı’ya inancı doğa yasasının ontik şartı olarak görmez. Başka deyişle, Tanrı’nın olmadığı kabul edilse de Grotius’un ulaştığı nokta, aslında, doğa yasasının bize Tanrı aracılığıyla verildiği, bu yasanın bizim doğamızın yasası olduğu ve ‘doğru’ aklın düşünme kapasitesinde mevcut olduğu şeklindeki, Aquians’ın anlayışıyla da desteklenen Eski ve Ortaçağda ki düşüncelerin bir sonucudur.
Bunun yanında, Grotius’un hem sekülerizmi hem de bireysel haklar teorisi, insanlara yükümlülük düşüncesi sağlamada zayıf düşmektedir.İnsan, bir takım avantajlar sağladığında yükümlülüklerinden niçin vazgeçmesin? Bu kuvvetliğün giderilmesinde, bize göre, Grotius’un muhafazakar yorumcularının katkısından yararlanılabilir. Onlara göre,insanın doğal yasayla alakalı bilgisi Tanrı’ya bağlı değilse de, doğal yasaya uyma gerekçeleri Tanrı’ya bağlıdır.
Hugo Grotius, 28 Ağustos 1645 tarihinde İsveç’te öldü.
