Galileo Galilei,15 Şubat 1564 senesinde İtalya’nın Pisa şehrinde dünyaya geldi. Döneminin tanınmış müzikçilerinden Vincenzo Galilei’nin oğlu olan Galileo, ilk tahsilini Floransa’da yaptı. 1581’de Pisa Üniversitesi’nde tıp tahsiline başladı. Lakin parasızlıktan okulu terk etti.
1583 senesinden bu yana matematiğe ilgi duyan Galileo, bu husustaki çalışmaları aracılığıyla, 1589’da Pisa’da profesör oldu.
Sarkacın, yüzen cisimlerin ve hareketin Aristo fiziğinden değişik bir düşünceyle matematiksel olarak ele alınması gerektiğine inanan Galileo, Pisa Kulesi’nden ağırlık düşürerek Aristo’nun yanlışlığını açıkça gösterdi. Yani bütün şartlar eşit olduğu takdirde, bir cismin düşüş hızı, ağırlığından bağımsızdır. Bu davranışı yaşlı profesörlerle anlaşmazlığa düşmesine yol açtı.
1592 senesinde Pisa’yı terk ederek, Padova Üniversitesi de bir bölüm olan matematik kürsüsüne geldi.
1597 senesinde pratikte çok faydası olan pusulayı ticari olarak piyasaya arz etti. 1600 senesinden hemen sonra ilkel bir termometre, insan kalp atışının ölçümünde kullanılmak üzere bir sarkaç ve 1604’te serbest düşüşün matematik kanunlarını keşfetti. Lakin düzgün ivmeli hareket kavramı hatalıydı. 1609’da Hollanda’da teleskobun olduğunu işitti. Ve kendisi daha ileri bir alet yaparak bunu astronomi gözlemlerinde kullandı.
1610’da Aydaki dağlar, yıldız kümeleri ve Samanyolu üzerine ilk tespitlerini paylaşımı yaptı. Bunun yanı sıra Jüpiter’in dört uydusunun varlığını açıkladı. Bu kitabı çok ilgi uyandırdı ve Floransa’da saray matematikçisi olmasına neden oldu. Hemen sonra Venüs gezegeninin evreleri ve Satürn’ün şekli ile ilgili bilgi verirken, astronomideki Ptolemy (Batlamyus) sistemini tartıştı.
1611′de Roma’ya gitti ve orada bulunan Bilim Akademisi’ne üye seçildi. Floransa’ya dönüşünde hidrostatik üzerine birden fazla profesörün itirazına neden olan kitabı ile 1613′te güneş lekeleri üzerine yazdığı eserini paylaşımı yaptı. Bu eserinde Kopernik sistemini açık bir biçimde müdafaa etti. Bundan dolayı papazların ağır hücumuna uğradı. 1615’te bizzat Roma’ya giderek iddiasını müdafaa etti. Lakin 1616′da Papa V. Paul aracılığıyla kitaplarını tetkik için bir komisyon kuruldu. Bu komisyon Galileo’nun kitaplarını yasaklamadı. Sadece Dünya’nın döndüğü iddiasından vazgeçmesini istedi.
Galileo, bir müddet bilimin pratik yönüne döndü, mikroskobu geliştirdi. Lakin 1618’de üç kuyruklu yıldızın görülmesiyle kiliseyle münakaşaya girdi. Arkadaşının Sekizinci Urban olarak Papa seçilmesinden cesaret alarak yazdığı “İki Kainat Sistemi Üzerine Konuşmalar” adlı eserini 1632′de paylaşımı yaptı. Lakin kitabı önceden yapılan ikazlarla çeliştiği söylentilerine rağmen Roma’da mahkemeye çağrıldı.
1633 senesinde bu kitap yasaklandı ve Kutsal Engizisyon’ca müebbet hapse mahkum edildi. Cezası kendi evinde göz hapsine çevrildi. Yetmiş yaşında hapsedilen Galileo kör oldu. ve
Galileo Galilei, 8 Ocak 1642 tarihinde öldü.
Galileo Galilei Buluşları, İcatları ve Bilimsel Çalışmaları
Teleskop Keşfi
Aslını söylemek gerekirse mercekleri tercih ederek uzağı gören aletler Galilei‘den önceden yapılmıştı. Lakin bu aletleri, yıldızları ve gezegenleri inceleyecek kadar kuvvetli hale getiren o oldu. Silindirin göz dayanan kısmına ve diğer ucuna mercekler yerleştiren Galilei teleskobu keşfetmiş oldu. 1609 senesinde yaptığı teleskopla bir çok astronomik gözlem gerçekleştirdi. Bunların içinde Ay’ın yüzeyindeki kraterlerin ilk kez tespit edilmesi de vardı.
Jüpiter’in Uydularını Nasıl Keşfetti?
Galilei 7 Ocak 1610 akşamı, kendi yaptığı teleskobuyla Jüpiter’i incelerken, gezegenin yakınında 3 ufak ve göz alıcı yıldız gördü. Böyle birşey beklemediği için bir hayli şaşırmıştı. Onların, diğerleri gibi birer yıldız olduğunu düşündü. Ertesi akşam yine Jüpiter’i gözlemledi. 3 ufak yıldız bu kez Jüpiter’in batısına geçmiş ve gezegene daha fazla yaklaşmıştı. O zaman bunların yıldız değil, Jüpiter’in etrafında dönen gezegenler olduğunu anladı. Sonra bu gezegenlerin bir dördüncüsünü daha keşfetti. Böylelikle Jüpiter’in ilk 4 uydusu keşfedilmiş oldu. Dönemin öndegelen astronomlarından Simon Marius, Kasım 1609′da, yaniGalilei‘den enaz 5 hafta önce 4 uyduyu keşfettiğini öne sürdü. Ama önceden hiçbir açıklama yapmadığı için bunu ispatlayamadı. Bilim dünyası, Jüpiter’in 4 uydusunu Galilei‘nin keşfettiğini kabul eder. Lakin bu uydulara isimlerini 1614 senesinde Simon Marius verdi. Uydulara mitolojiden alınan, Io, Europa,Ganymede ve Callisto adları verildi.
Mikroskop Keşfi
Galilei teleskoptan daha ufak ölçülerde bir silindire yine mercekler yerleştirerek “occhialino” adını verdiği mikroskobu yaptı. 1619-1624 senelerı içinde bu aletten fazla sayıda üretti.
Termoskop Keşfi
Galilei, 1597 senesinde sıcağı ve soğuğu ölçmek için bir alet yaptı. Termoskop adını verdiği bu alet, ince ve uzun bir tüp şeklinde boynu olan, yumurta büyüklüğünde cam bir şişeydi. Şişenin tüp şeklindeki boynu , içinde sıvı olan başka bir kaba konuluyordu. Yumurta şeklindeki kısmı da elle ovuşturarak ısıtılıyordu. Eller çekildiğinde kaptaki sıvı, tüpün içinde belli bir yüksekliğe ulaşıyordu.
Sarkaçlar ve Saatler
Galilei‘nin sarkaçlar üzerinde yaptığı incelemeler modern saatin ortaya çıkmasına katkıda bulundu. Bunun enteresan bir öyküsü mevcuttur. Galilei çocukluğunda birgün kiliseye gider. Ayin sırasında uzun boylu bir adamın başı bir kandile çarpar ve kandil ileri geri sallanmaya başlar. Kilisede canı sıkılan ve ayinle fazla ilgilenmeyen ufak Galilei kandilin, yavaşlasa bile hep aynı süre içinde ileri ve geri gittiğine dikkat eder. Ünlü bilim adamı yaşamının daha ilerki dönemlerinde de, sarkaçların, yani ipe bağlı ağırlıkların sallanması üzerine incelemeler yaptı. İplerin uzunluğu aynı olduğu zaman, bütün ağırlıkların sallantılarını bunun yanı sıra bitirdiklarını tespit etti. Eskiden saat yapımında en büyük sorun kendini yineleyen ve hep aynı uzunlukta olan bir hareket bulmaktı. Galilei’nin sarkaçlarla alakalı tespiti saatlere uygulanırsa bu sorun aşılacaktı. Bunu ardındanki senelerda Hollandalı bilim adamı Christian Guhens başardı ve “tik – tak, tik – tak” diye çalışan, bildiğimiz modern saati yaptı.
Su Pompalama Makinası
Galilei, Padua kentinde 1594 senesinde bir su makinası için patent hakkı almıştı. Ne yazık ki bu aletin nasıl çalıştığına dair ayrıntılı bir bilgi elimizde yok. Kayıtlarda makina için şu ifade kullanılıyor: “Suyu almak ve toprağı sulamak için, kullanması kolay ve çok ucuz bir alet. Pompaları yalnızca bir atın yardımıyla çalıştırıyor ve toprağı sürekli olarak olarak suluyor.”
Galilei‘nin Ünlü Mahkemesi
Galilei‘nin yaşadığı çağda, Güneş sistemi hususunda hararetli tartışmalar yapılıyordu. Aslını söylemek gerekirse bu alandaki çalışmalar yeni değildi. Milattan sonra 150 senesinde Mısır’ın İskenderiye kentinde yaşayan Batlamyus, kendinden önce gelen düşünürlerin çalışmalarını gözden geçirerek, dünyanın uzaydaki konumuyla alakalı bir çalışma hazırladı. Batlamyus’a göre Dünya evrenin merkezinde yeralıyordu. Güneş ve diğer yıldızlar Dünya’nın etrafında dönüyordu. Dünya’yı evrenin merkezine koyan bu anlayış Kilise aracılığıyla benimsendi ve hemen hemen 1400 yıl boyunca resmi görüş olarak varlığını korudu. Lakin Polonyalı Nikolas Kopernik 1530 senesinde bitirdiğı, “De Revolutionibus” adlı çalışmasıyla yeni bir yaklaşım getirdi. Kopernik’e göre Dünya günde bir kez kendi ekseni etrafında, yılda bir kez de Güneşin etrafında dönüyordu. Kilise’nin bütün öğretilerini altüst eden bu yaklaşımı Galilei de destekledi. Yaptığı gözlemlerle Jüpiter’in aylarının, bu gezegenin etrafında döndüğünü tespit etti. Bu konuları kavga ettiği, “Önde gelen İki Dünya Sistemi Üzerine Diyaloglar” adlı kitabının 1632′de yayımlanması büyük yankı yaptı. Bu kitap, Güneş sistemiyle alakalı zıt görüşleri savunanların ağzından yazılmış bir tartışmaydı. Bir anlamda bardağı taşıran damla olmuştu.
Katolik Kilisesinin yetkilileri Galilei’yi Vatikan’a çağırdılar. Ünlü bilim adamı, din adamlarının oluşturduğu bir mahkeme aracılığıyla yargılandı ve suçlu bulundu. Dünyanın güneşin etrafında döndüğü yolundaki görüşlerini resmen yalanlamaya zorlandı. Yaklaşık 1 yıl süreyle sürgüne yollandıktan sonra evine dönmesine izin verildi. Lakin zaman Galilei’yi haklı çıkardı. Günümüzde, Kilise de dahil olmak üzere herkes, Dünyanın ve diğer gezegenlerin Güneş’in etrafında döndüğünü kabul ediyor.
